Di sản tư liệu thế giới (còn gọi là Chương trình Ký ức thế giới) của UNESCO ra đời từ năm 1994. Mục đích của chương trình là ghi nhận các di sản văn hóa thuộc dạng tư liệu (Documentary Heritage) trên thế giới, đó có thể là cuốn sách, bộ phim, bức ảnh, giọng nói (băng ghi âm), hay là bút tích… Sau đây là những Di sản tư liệu của Việt Nam được công nhận là Di sản tư liệu thế giới. (VNtoWorld)
Các di sản tư liệu thế giới được công nhận của Việt Nam
Việt Nam có 3 di sản được công nhận là Di sản tư liệu thế giới, đó là:
1. Mộc bản triều Nguyễn ; (Woodblocks of Nguyen Dynasty)
34.555 tấm mộc bản triều Nguyễn đã giúp ghi lại văn học, sử sách chính thống cũng như các sách kinh điển, sử sách. Vì vậy, ngoài giá trị lịch sử, các khối gỗ còn có giá trị về mặt nghệ thuật và kỹ thuật; đánh dấu sự phát triển của nghề khắc và in khối gỗ ở Việt Nam. Tầm quan trọng và giá trị cao của chúng đã khiến các triều đại phong kiến và các chế độ nhà nước trong lịch sử Việt Nam hết sức quan tâm đến việc bảo tồn các di tích này.
Năm nộp hồ sơ: 2008
Năm được công nhận: 2009
2. Bia đá các khoa thi tiến sĩ triều Lê-Mạc ; (Stone Stele Records of Royal Examinations of the Le and Mac Dynasties (1442-1779))
Đã được công nhận là di sản tư liệu thứ hai của nước ta được đưa vào danh mục Di sản tư liệu thế giới.
82 bia đá hiện lưu giữ tại Khu di tích lịch sử Văn Miếu – Quốc Tử Giám; ghi tên các vị đỗ Trạng nguyên triều Lê và Mạc được dựng từ năm 1484 đến năm 1780; để tưởng nhớ các kỳ thi Hoàng gia được tổ chức từ năm 1442 đến năm 1779. Mỗi bia ký đều ghi chi tiết chẳng hạn như ngày tháng, tên và các bài viết chính thức của những người biên soạn chữ khắc, người duyệt lại, người viết thư pháp và thợ khắc.
Những tấm bia của mỗi thời kỳ lịch sử khác biệt với những tấm bia khác ở các đặc điểm như kiểu dáng, hoa văn trang trí, đế hình con rùa và loại chữ Hán được sử dụng cho các bản khắc của họ. Nhằm bảo tồn tính nguyên bản của tấm bia và ngăn chặn các nỗ lực sản xuất bản sao. Tấm bia ghi lại một cách sinh động lịch sử 300 năm đào tạo và tuyển chọn nhân tài của Việt Nam dưới triều Lê và Mạc.
Năm nộp hồ sơ: 2010
Năm được công nhận: 2011
3. Châu bản triều Nguyễn ; (Imperial Archives of Nguyen Dynasty (1802-1945))
Đã chính thức được Ủy ban UNESCO Chương trình Ký ức thế giới công nhận. Là một trong 78 Di sản tư liệu thế giới năm 2017. Trước đó, vào năm 2014. Châu bản triều Nguyễn đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu. Thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.
Tài liệu lưu trữ cung đình triều Nguyễn là tài liệu lưu trữ hành chính của triều Nguyễn, triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam và trong khu vực; kéo dài từ năm 1802 đến năm 1945. Bộ sưu tập phản ánh mọi khía cạnh của lịch sử xã hội Việt Nam lúc bấy giờ và mối quan hệ ngoại giao của nhà Nguyễn với các nước trên toàn thế giới. Văn khố triều Nguyễn là nguồn gốc quan trọng để biên soạn lịch sử triều Nguyễn. Hơn nữa, chúng về cơ bản được viết tay trên giấy Do (Poonah); bằng tiếng Hán và chữ Nôm (phiên âm tiếng Việt).
Một số trong số chúng được tạo sau này bằng FR và tiếng Việt. Bộ sưu tập cũng là hồ sơ hành chính gốc duy nhất có bút tích của mười vị Hoàng đế nhà Nguyễn. Bộ sưu tập hiện đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia số 1 thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước Việt Nam.
Năm nộp hồ sơ: 2016
Năm được công nhận: 2017
Các di sản tư liệu thế giới của VN được cập nhật trên website của UNESCO; Vietnam – Memory of the World
Xem thêm: Ngày Môi trường Thế giới là ngày nào?