Cánh đồng chum Xiêng Khoảng - Di sản văn hóa thế giới ở Lào

Đây là di sản thế giới có hàng trăm chiếc chum với niên đại từ thời đại đồ sắt (năm 500 TCN – 500) nằm trên cao nguyên ở Bắc Lào.

Tên tiếng Anh: Megalithic Jar Sites in Xiengkhuang – Plain of Jars
Năm công nhận: 2019
Tiêu chí: (iii)
Diện tích: 174.56 ha với vùng đệm 1,012.94 ha
Gồm 11 khu vực: Khu vực 1, 2, 3, 8, 12, 21, 23, 25, 28, 42, 52. Trong đó khu vực 3 gồm 5 địa điểm.

Cánh đồng chum cổ nằm rải rác dọc cao nguyên Mương Phuôn tại tỉnh Xiêng Khoảng (Lào). 59 điểm tập trung khoảng 2.000 chiếc chum có niên đại từ 1.500 đến 2.000 năm.

Phần lớn các chum đều không có nắp, có hình dạng lớn nhỏ khác nhau. Miệng chum hình elip, vuông, tròn… không tuân theo quy luật nào. Năm loại đá được sử dụng để làm chum bao gồm: Đá sa thạch, đá cuội, granite, đá vôi và đá dăm…

Chiếc chum to nhất có bán kính 2,5m cao 2,75m, nặng vài tấn. Người cổ đại tạo ra những chiếc chum với trình độ hiểu biết nhất định về vật liệu và phương pháp phù hợp. Nhiều khả năng họ sử dụng đục sắt để gọt đẽo, song chưa có bằng chứng xác nhận giả thuyết này.

Các nhà khoa học biết rất ít về tác giả của cánh đồng chum khổng lồ. Bản thân những di tích này cũng không cung cấp nhiều gợi ý về xuất xứ hay mục đích sử dụng.

Theo truyền thuyết địa phương, những chiếc chum do người khổng lồ tạo ra vì vua của họ cần tìm nơi cất rượu gạo. Số rượu này được đưa đến để kỷ niệm chiến thắng của vua thiện Khun Jeuam chống lại vua ác Chao Angka. Một số nhà khoa học giữ ý kiến cho rằng, những chiếc chum được sử dụng để trữ nước mưa trong đợt gió mùa.

Phần lớn chuyên gia khảo cổ tin chúng là những bình đựng di cốt. Năm 1930, một chuyên gia từ Pháp kết luận rằng chum đá liên quan tới nghi thức an táng thời tiền sử. Cuộc khai quật của các nhà khảo cổ Lào và Nhật trong nhiều năm đã giúp củng cố giả thuyết này khi phát hiện nhiều hài cốt, đồ bồi táng và gốm sứ quanh những chiếc chum đá.