Baroque là một phong cách nghệ thuật bắt nguồn từ phong trào Phục Hưng Ý, sau đó lan ra khắp châu Âu và tới cả những thuộc địa ở Tân thế giới cho tới cuối thế kỷ 18, thể hiện quyền lực của Giáo hội Công giáo.
Tên tiếng Anh: Baroque Churches of the Philippines
Năm công nhận: 1993
Tiêu chí: (ii)(iv)
Vào thế kỷ 16-18, thời kỳ thuộc địa Tây Ban Nha, có hàng trăm nhà thờ được xây dựng theo kiểu Kiến trúc Baroque tại Philippines, trong đó có 4 công trình nổi bật:
– Nhà thờ San Agustin ở Manila
– Nhà thờ Nuestra Señora de la Asuncion ở Santa Maria, Ilocos Sur
– Nhà thờ San Agustin ở Paoay, Ilocos Norte
– Nhà thờ Santo Tomas de Villanueva ở Miag-ao, Iloilo.
Bốn nhà thờ là những ví dụ nổi bật của phong cách Kiến trúc Baroque tại Philippines, là minh chứng điển hình cho sự kết hợp giữa thiết kế theo phong cách châu Âu và xây dựng phù hợp theo với vật liệu, trang trí địa phương để tạo thành một kiểu nhà thờ mới; thể hiện cách thức bố cục quy hoạch các khu định cư mới tại lãnh thổ thuộc địa Tây Ban Nha thời bấy giờ.
1. Nhà thờ San Agustin ở Manila
Nhà thờ San Augustin (San Agustin Church Manila) là một nhà thờ Công giáo La Mã, nằm bên trong khu phố lịch sử Intramuros ở thành phố Manila, Philippines.
.jpg)
Nhà thờ Agustin đầu tiên được xây dựng bằng tre và dừa nước, hoàn thành vào năm 1571, sau khi cuộc chinh phục Manila của người Tây Ban Nha. Công trình sau đó bị phá hủy bởi hỏa hoạn vào năm 1574.
Nhà thờ thứ hai làm bằng gỗ xây dựng tiếp sau đó, bị phà hủy vào năm 1583.
Năm 1586, nhà thờ được xây dựng lại bằng đá với một tu viện ở lân cận, theo thiết kế của KTS người Tây Ban Nha Juan Macías. Tu viện hoạt động vào năm 1604 và nhà thờ chính thức khai trương vào năm 1607, là một trong những nhà thờ lâu đời nhất Philippines. Nhà thờ San Augustin và tu viện xung quanh được cho là biểu tượng về sự vững bền và quyền uy của thời thực dân Tây Ban Nha tại Philippines.
Năm 1762, nhà thờ bị người Anh cướp phá. Năm 1854, nhà thờ được cải tạo lại; vào năm 1875, được bổ sung các tranh vẽ dạng điêu khắc trên trần bởi hai họa sỹ người Ý.
Sau trận động đất năm 1863, tháp chuông bên trái bị nứt và phải dỡ bỏ vào năm 1880, tạo công trình có hình dáng như hiện tại. Trong chiến tranh thế giới thứ hai, các tòa tu viện xung quanh bị phá hủy hoàn toàn (sau đó được phục dựng lại làm bảo tàng). Nhà thờ được trùng tu vào năm 2013.
Nhà thờ có kích thước dài 67,15m, rộng 24,93m; Nguyên vật liệu xây dựng chính là đá Adobe. Công trình có mặt tiền được cho là thiếu duyên dáng và quyến rũ do mặt trước ít trang trí, song có nghệ thuật chạm khắc công phu trên cánh cửa gỗ của lối vào chính.
Sân của nhà thờ được trang trí bằng nhiều tác phẩm điêu khắc đá granite hình sư tử Trung Quốc, là sự đóng góp của những người Trung quốc cải sang đạo Công giáo.
Mặt bằng nhà thờ có hình chữ thập, dạng 3 gian, gian giữa là gian thờ, hai bên là nhà nguyện. Trong nhà thờ có ngôi mộ của Tổng đốc Tây Ban Nha đầu tiên tại khu vực Indies (trong đó bao gồm Philippines và quần đảo Thái Bình Dương) – Miguel López de Legazpi (1502 – 1572).
Trong nhà thờ có những bức tranh tường với niên đại từ thế kỷ 19. Phân chia gian thờ và gian nhà nguyện hai bên là các trụ tường dạng vòm được trang trí hết sức đẹp đẽ.
2. Nhà thờ Nuestra Señora de la Asuncion ở Santa Maria, Ilocos Sur
Nhà thờ Nuestra Señora de la Asuncion thường được gọi là nhà thờ Santa Maria (Santa Maria Church) nằm tại thị trấn Santa Maria, tỉnh Ilocos Sur, phía Bắc Philippines.
Nhà thờ được hình thành vào năm 1765. Năm 1810, tháp chuông được xây dựng. Năm 1863, xây dựng các bức tường bảo vệ xung quanh ngọn đồi nơi đặt vị trí nhà thờ. Năm 1895, nhà thờ và tu viện được cải tạo lại.
Không giống như nhà thờ khác ở trong các thị trấn ở Philippines, phù hợp với truyền thống Tây Ban Nha, thường đặt trên quảng trường trung tâm, nhà thờ Nuestra Señora de la Asuncion ở thị trấn Santa Maria lại nằm trên một ngọn đồi như một tòa lâu đài với các bức tường thành phòng thủ bao quanh. Từ chân đồi qua 85 bậc mới lên được sân trước của nhà thờ.
Công trình không chỉ gợi nhớ đến lịch sử bốn thế kỷ thống trị Tây Ban Nhà trong khu vực mà còn là một cấu trúc xây dựng độc đáo với thiết kế kiến trúc đa dạng của gạch và vữa.
Nhà thờ dài 99m, rộng 22,7m. Mặt trước của nhà thờ rất bề thế do được nhấn mạnh bởi hai trụ tròn lớn tại hai góc. Toàn bộ mặt tiền được xây bằng gạch đỏ không trát. Chỉ trát tại viền các khung tròn bao quanh các cửa ra vào. Công trình không có nhiều trang trí cả bên ngoài lẫn bên trong, song có nhiều bố cục tạo thành các mảng sáng tối mạnh mẽ. Duy có bàn thờ được trang trí rất đẹp đẽ, tinh tế.
Tháp chuông không gắn với nhà thờ mà đứng độc lập như một đền tháp ở bên cạnh (được cho là giải pháp bố trí đề phòng động đất). Tháp có mặt bằng hình bát giác, cao 4 tầng, thu nhỏ dần lại theo chiều cao.
Phía trước nhà thờ là tu viện, gắn một phần với mặt tiền của nhà thờ. Sân của nhà thờ hiện còn tàn tích của một nghĩa trang nhỏ.
3. Nhà thờ San Agustin tại Paoay, Ilocos Norte
Nhà thờ San Agustín thường được gọi là Nhà thờ Paoay (Paoay Church), nằm tại thị trấn Paoay, tỉnh Ilocos Norte, Philippines.
Công trình được xây dựng vào năm 1694, hoàn thành vào năm 1710, do KTS Padre Antonio Estavillo thiết kế, có quy mô dài 110m, rộng 40m.
Một phần của nhà thờ bị hư hại trong các trận động đất năm 1865 và 1885, sau đó được phục hồi.
Nhà thờ được xây dựng theo phong cách Kiến trúc Baroque, song được bổ sung thêm các cấu trúc xây dựng phù hợp với điều kiện địa phương, tạo cho công trình có hình thức độc đáo, so với các nhà thờ truyền thống kiểu châu Âu.
Xung quanh công trình là hệ thống các trụ tường, trừ mặt đứng phía trước, được xây dựng đáp ứng yêu cầu chống lại các rung động của hoạt động địa chấn. Hệ thống trụ tường chống động đất gồm 24 trụ tường lớn dày khoảng 1,67m, xây dựng bằng đá, có hình dáng uốn lượn để làm giảm nhẹ sự lấn át khối công trình chính. Trên đỉnh mỗi trụ tường được trang trí một chi tiết theo hình dạng của một ngôi tháp cổ.
Mặt đứng chính của công trình là đầu hồi với các tường chắn hai bên, công trình như vươn lên từ mặt đất. Mặt đứng trang trí đơn giản với các trang trí mang phong cách kiến trúc bản địa Java và phương Đông.
Tường bao công trình xây dựng bằng đá san hô, gạch và vữa (cát, vôi, mật…).
Nội thất bên trong nhà thờ trang trí đơn giản. Các trang trí tập trung chủ yếu tại bàn thờ.
Tương tự như Nhà thờ Santa Maria, tháp chuông của Nhà thờ xây dựng tách ra khỏi nhà thờ (nhằm hạn chế các tác động của động đất), như một đền tháp. Tháp có mặt bằng hình vuông, cao 3 tầng, phía trên nhỏ dần, bằng gạch. Tháp còn có vai trò như một đài quan sát trong các cuộc chiến.
4. Nhà thờ Sto. Tomas de Villanueva ở Miag-ao, Iloilo
Nhà thờ Sto. Tomas de Villanueva còn có tên gọi là Nhà thờ Miag-ao (Miag-ao Church), nằm tại thành phố Miag-ao,thuộc tỉnh Iloilo, Philippines, được xây dựng vào năm 1787, hoàn thành năm 1797.
Công trình được xây dựng trên một điểm cao nhất của thành phố, được bao quanh bởi các bức tường dày như một pháo đài phòng thủ chống lại các cuộc tấn công của người Hồi giáo.
Công trình bị hư hại nặng trong cuộc chiến năm 1898 và được xây dựng lại sau đó. Năm 1910, công trình bị hỏa hoạn, tiếp đó bị tàn phá trong chiến tranh thế giới thứ hai và trận động đất năm 1948. Nhà thờ được phục hồi vào năm 1960-1962, và trở thành nhà thờ cấp quốc gia.
Hệ thống tường bao nhà thờ – pháo đài bằng đá dày 1,5m.
Công trình được xây dựng theo phong cách kiến trúc Baroque – Roman (Romanesque – phong cách kiến trúc thời trung cổ châu Âu, đặc trưng bởi hệ thống vòm hình bán nguyệt) với hệ thống tường bao bằng đá san hô, đá vôi gắn kết bằng các loại vữa truyền thống tạo thành màu nâu đỏ. Công trình có nền móng sâu 6m vào nền đất.
Mặt tiền của công trình được trang trí lộng lẫy với các bức phù điêu thể hiện sự giao thoa giữa văn hóa thời Trung cổ Tây Ban Nha, Trung Quốc, Hồi giáo và văn hóa địa phương. Một trong những chi tiết trang trí nổi bật tại mặt tiền là hình ảnh cây dừa và Thánh Christopher với trang phục quần áo địa phương. Các chi tiết khác miêu tả cuộc sống hàng ngày của người dân Miag-ao thời bấy giờ với hệ thống thực vật bản địa (đu đủ, dừa, cây cọ) và động vật.
Trên cửa ra vào bằng gỗ tại trung tâm mặt tiền là hình chạm khắc các vị thánh bảo trợ của thành phố.
Hai bên công trình là tháp chuông, có vai trò như tháp canh. Tháp chuông phía đông cao 3 tầng, tháp chuông phía tây cao 4 tầng.
Cấu trúc nổi bật nhất bên trong nhà thờ là các chi tiết trang trí công phu, được mạ vàng, bạc.
Bản đồ Các nhà thờ Baroque của Philippines
Video về Các nhà thờ Baroque tại Philippines
Những Di sản Văn hóa/Thiên nhiên Thế giới được UNESCO công nhận