Nếu đây là một câu đố vui thì chắc hẳn mọi người sẽ nghĩ ngay đến sữa Ông Thọ. Còn thực tế thì đàn ông làm sao mà có sữa được.
Câu chuyện tưởng như đùa nhưng lại có thật. Xưa nay, việc chăm sóc con, cho con bú hiển nhiên là việc của những người phụ nữ và sẽ thật là buồn cười khi nghe thấy chuyện đàn ông cho con bú, bởi đó là điều “không tưởng”.
Thế nhưng thật kỳ lạ, điều “không tưởng” này lại xảy ra ở một bộ tộc Trung Phi có tên Aka, nơi đàn ông có khả năng cho con bú như những “bà mẹ” thực thụ.
Hoán đổi vai trò giữa cha và mẹ
Không qua chuyển giới hay gặp bất cứ vấn đề nào về giới tính, vậy nhưng những người đàn ông này vẫn có sữa cho con bú. Đây tưởng như là chuyện trái ngược khoa học nhưng thực tế trong lịch sử, kỳ tích này cũng đã từng diễn ra, không chỉ một lần.
Bộ tộc Aka (hay còn gọi là Bayaka) phân bố chủ yếu ở phía Tây Nam nước Cộng hòa Trung Phi và khu vực Brazzaville của Cộng hòa Congo với dân số khoảng 30.000 người.
Bộ tộc Aka là một trong những bộ tộc còn nếp sống nguyên thủy trên thế giới hiện nay và được biết là tộc người lùn sống trong những khu rừng nhiệt đới miền trung châu Phi.
Cuộc sống của họ chủ yếu là tự cung tự cấp như săn bắn và hái lượm. Tuy nhiên, họ đang phải đối mặt với nhiều mối đe dọa như đất đai, nguồn sống của họ bị lấy mất bởi thế giới văn minh hiện đại.
Trong tập quán của người Aka, họ con cái là điều quý giá nhất trong cuộc đời. Bộ tộc này xem trẻ con là trung tâm và tin rằng những đứa trẻ mang tới cho họ phước lành, may mắn. Nghĩa vụ chăm sóc trẻ con được chia đều cho bố mẹ. Nhưng cả hai lại hoán đổi vị trí cho nhau, theo đó, phụ nữ trong gia đình sẽ là người đảm nhiệm các việc nặng như săn bắn, hái lượm, xây dựng nhà cửa, trong khi người đàn ông sẽ ở nhà chăm sóc gia đình và nuôi dạy con cái.
Thống kê khoa học cho thấy, người đàn ông bộ tộc này dành đến 47% thời gian cho con cái của mình. Mỗi ngày, họ phải tiếp xúc với con mình ít nhất 5,5 lần. Vì vậy, đàn ông Aka được cho là những người cha gần gũi với con cái mình nhất trên thế giới.
Họ ít khi cùng con tham gia vào các trò chơi sôi nổi hoặc cần đến sức mạnh, thay vào đó, họ giao tiếp với nhau từ tốn, nhẹ nhàng. Chính vì vậy, không phải tự nhiên mà đàn ông Aka lại được các nhà khoa học phương Tây tôn vinh là “những ông bố tuyệt vời nhất thế giới”.
Những người phụ nữ ở đây có thể đi săn thú cho tới tháng thứ 8 của thai kỳ, và chỉ nghỉ ngơi 1 tháng để sinh con, rồi tiếp tục công việc ngay sau khi sinh chỉ một tháng.
Những người mẹ Aka có thể mang đứa con còn rất nhỏ của mình theo trong những chuyến đi săn. Cha mẹ có con nhỏ phải giữ con mình rất kỹ, phong tục truyền thống của họ không cho phép đứa trẻ chạm mặt đất trong năm đầu tiên của cuộc đời. Cha mẹ phải thay nhau chăm sóc đứa con thật chu đáo.
Theo Giáo sư Barry Hewlett, một nhà nhân chủng học người Mỹ là người đầu tiên chung sống với tộc người và xác nhận tập tục cho con bú của đàn ông Aka chia sẻ: “Vai trò chủ động của các bậc cha mẹ trong việc nuôi dạy con là rất cần thiết. Thế nhưng ở bộ tộc Aka, bé khi được 3 tháng tuổi, ngoài việc gần gũi mẹ, chúng cũng tiếp xúc và thân thiết với cha. Và người đàn ông Aka, họ sẵn sàng cho con bú ngay cả khi đang ngồi bàn nhậu”.
Hình ảnh đứa con thơ nằm trọn trong vòng tay và ngậm núm vú của người cha đã trở nên rất phổ biến đối với bộ tộc Aka. Nhiều người lầm tưởng đó chỉ là cách ru trẻ ngủ thông thường, nhưng trên thực tế, núm vú của người cha thật sự tiết ra sữa cho con mình bú.
Ngoài ra, nếu cha mẹ không có thời gian thì đứa bé vẫn nhận được sự chăm sóc từ ông bà hoặc hàng xóm. Chính vì thế, đứa trẻ có thể phát triển và nhận dinh dưỡng từ nhiều nguồn sữa khác nhau từ dân làng.
Lý giải về hiện tượng đàn ông tiết sữa cho con bú
Giáo sư Barry Hewlett cho biết, ông thừa nhận việc bình đẳng giới giữa nam và nữ song vẫn chưa thể giải thích được việc những đứa trẻ của bộ tộc có thể bú cha hàng ngày. Ông xin phép được lấy mẫu máu của những người cha đang cho con bú, và phân tích mẫu máu đó.
Theo đó, giáo sư và nhóm nghiên cứu của mình đã kết luận được rằng, mẫu máu của người đàn ông Aka cho thấy nồng độ prolactine (giúp sản xuất sữa) trong máu của họ rất cao trong khi testosterone (vốn giúp tăng cường bắp thịt của cơ thể nam giới) thì lại thấp đi rất nhiều.
Prolactine hay còn gọi là hormone luteotropic, là một protein ở người có vai trò quan trọng trong quá trình tiết sữa ở cơ thể người. Thông thì nó chỉ xuất hiện ở giống cái và ảnh hưởng đến 300 quy trình khác nhau trong cơ thể người, như quá trình tiêu hóa, giao phối, sản sinh estrogen hay sự rụng trứng.
Quá trình miệng đứa trẻ kích thích liên tục vào núm vú của người cha đã khiến testosterone giảm và prolactine tăng lên và tạo thành dòng sữa. Đây là dòng sữa tự nhiên giống hệt như của cơ thể người mẹ và rất tốt cho trẻ sơ sinh.
Nhiều người cha sau thời gian dài cho con bú đã có bộ ngực phát triển lớn như của phụ nữ và họ rất tự hào về điều đó vì đã nuôi con mình khôn lớn.
Các chuyên gia khoa học khác cũng đều khẳng định, nam giới hoàn toàn có khả năng tiết ra sữa cho con bú. Sở dĩ kém xa nữ giới trong khi phần mô vú ở cả hai giới đều chứa các khoang rỗng (hay còn gọi là phế nang), là bởi số lượng hormone prolactine ở nam giới thấp hơn 2 lần so với cơ thể phụ nữ bình thường. Sự chênh lệch này có thể biến động đến 10 lần khi mang thai.
Đa số nam giới chỉ có thể sản xuất ra lượng nhỏ prolactine trong suốt cuộc đời của mình nhưng thông thường không bao giờ là đủ nhiều để tiết ra sữa và cho con bú.
Tuy nhiên, vẫn có một số hoàn cảnh tâm lí thích hợp, khi đó, tâm trí có thể yêu cầu cơ thể tạo ra nhiều prolactine hơn, điều này xảy ra ở những bà mẹ nhận con nuôi và tài liệu cũng đưa ra không ít bằng chứng về việc nam giới tiết ra sữa trong trường hợp tương tự.
Trong lịch sử, những câu chuyện người đàn ông cho con bú sữa cha đã từng được đề cập đến. Trong cuốn sách “Những dị tật và tò mò về y khoa” của tiến sĩ George Gould và tiến sĩ Walter Pyle kể lại rằng, một người thủy thủ áp mặt con trai vào ngực của mình để không cho nó làm ồn đã bất ngờ phát hiện bản thân có khả năng tiết ra sữa.
Hay như một người nông dân Nam Mỹ nuôi con bằng sữa của chính mình trong suốt thời gian vợ bị bệnh. Trường hợp hy hữu hơn xảy ra ở người đàn ông Chippewa. Khi ấy do quá đau khổ về cái chết của vợ, người này đã ôm con vào lòng và ngực của ông tiết ra sữa.
Hay tin tức về trường hợp người đàn ông nuôi con bằng sữa cha được nhắc đến nhiều nhất trong lịch sử y khoa chính là anh B.Wijeratne ở Sri Lanka.
Theo đó, vào tháng 10/2002, anh B.Wijeratne khi đó 38 tuổi, sinh sống tại vùng Walapanee, gần thủ đô Colombo của Sri Lanka bất ngời phải đối mặt với một nỗi đau lớn là vợ mất ngay sau khi sinh đứa con gái thứ hai.
Cô bé không chịu uống sữa bột, anh đành dùng ngực mình cho con bú. Chỉ ít lâu khi con gái bú, từ ngực anh B.Wijeratne đã chảy ra sữa, giống như sữa mẹ thực sự.
Tuy nhiên, nhiều các chuyên gia khác lại cho rằng, việc đàn ông có sữa không phải là vấn đề tự nhiên hay tình cảm mà đó đơn giản chỉ là hậu quả của một căn bệnh hoặc tác dụng phụ của thuốc mà thôi. Ví dụ như những người gặp vấn đề sức khỏe ảnh hưởng đến tuyến yên hay vùng dưới đồi, gây ra sự ức chế prolactine, tăng tiết sữa ở nam giới.
Dù giải thích thế nào đi chăng nữa, việc đàn ông cho con bú vẫn luôn là câu chuyện kỳ diệu. Câu chuyện người đàn ông Aka cho con bú bằng chính dòng sữa của mình có thể nói là kỳ tích cực kỳ hiếm hoi và khiến nhiều người phải ngạc nhiên.